Als boter bij de vis richtte de Raad het BIM-loket op, inmiddels getransformeerd naar stichting digiGO, waar Tan na drie jaar bestuursvoorzitter nu directeur is en daarmee midden in de uitvoering staat. 'Natuurlijk is in de architectuur wel de stap gezet van tekentafel naar computer, maar als eerste vooral als moderne variant van de tekentafel. Terwijl in andere sectoren de business processen an sich gigantisch zijn veranderd onder invloed van de mogelijkheden van digitalisering.' Mede dankzij Tan zijn bij de BNA zeker de nodige stappen gezet om bureaus te ondersteunen en stimuleren. En uiteraard zijn er de koplopers, maar het peloton blijft nog vrij behoudend.
Meer ruimte voor creativiteit
Het maken van die digitale basisinfrastructuur is de belangrijkste doelstelling van de stichting. 'We zetten een digitaal stelsel op waarin we afspraken maken met elkaar om veilig digitaal data uit te kunnen wisselen. Informatie die ook leesbaar moet zijn voor machines, zodat mensen zich kunnen concentreren op het moeilijkere werk. Zo blijft er meer ruimte over voor het creatieve aspect van ontwerpen. Digitalisering doen we niet omdat het "leuk" is, maar omdat we echt grote uitdagingen hebben in de sector. Natuurlijk op het gebied van woningnood, klimaatadaptatie, duurzaam bouwen en andere maatschappelijke opgaven. Maar óók op het gebied van menskracht, we hebben een groot tekort aan mensen in onze sector. Digitalisering maakt het mogelijk om efficiënter te werken en met minder faalkosten.'
‘Opvallend genoeg blijft de bouw- en architectuursector als een van de meest belangrijke sectoren in Nederland, enorm achter op andere sectoren. Digitalisering is er nog steeds geen onderdeel van het basisproces’
Concurrentiekracht ontwikkelen
digiGO ijvert voor bewustwording en implementatie van BIM maar vooral ook van digitalisering in brede zin. Niet alleen aan de ontwerp- en techniekkant, maar digitale samenwerking in de gehele keten. Tan: 'Het gaat ook over onderhoud van gebouwen en over infrastructuur als bruggen en wegenbouw.' Langzaamaan verandert het denken over onze gebouwde leefomgeving, constateert Tan. 'Het bewustzijn dringt door dat we niet alleen een fysieke opgave hebben, maar dat die ook een digitale component heeft. En daarvoor moet je eigen infrastructuur bouwen, waarmee we processen goed kunnen inrichten. Daarbij hoort bijvoorbeeld het maken van afspraken, zodat mensen ook digitaal goed kunnen samenwerken. Zo kunnen we digitalisering als randvoorwaarde invullen voor bedrijven en instellingen, waar ze hun eigen concurrentiekracht op kunnen ontwikkelen.'
Jongleren met prioriteiten
Natuurlijk zal digitalisering alleen deze uitdagingen niet gaan oplossen, maar digitalisering zal wel altijd een belangrijke component zijn in iedere oplossing, stelt Tan. digiGO is een platform waardoor niet iedereen het wiel hoeft uit te vinden, vanwaar de ontwikkelde innovatieve methodieken verder kunnen worden verspreid. Het bereiken van architectenbureaus is daarbij best lastig. Begrijpelijk, zegt Tan, want het zijn vaak MKB-bedrijven, die voortdurend moeten jongleren met verschillende prioriteiten. Bovendien moeten er middelen worden vrijgemaakt als je serieus met digitalisering aan de slag wilt. 'Daar zit echt de grote uitdaging voor architectenbureaus.' De ontwerp- en technieksector gaat nu grote, systemische stappen zetten, zegt Tan. 'Het is zaak dat de architectenbureaus daar een stem in gaan hebben, want die stappen worden hoe dan ook gemaakt. Als architect werk je altijd in samenwerkingsverbanden in een uitgebreide keten. Overal in die keten worden nu stappen gezet, vergis je niet, het gaat gebeuren.'
‘Digitalisering raakt het hart van het business proces van architectenbureaus’
Gigantische informatiestroom
Neem het thema duurzaamheid als voorbeeld. Als je wilt bewijzen dat je gebouw BREEAM Excellent presteert, is een gigantische informatiestroom nodig. Roger Tan: 'Het gaat hier echt om digitaal op het volgende niveau. Niet om een verzameling PDF's in een folder.' Tan verwijst naar de zeer actuele position paper digitalisering in de architectenbranche die de BNA heeft ontwikkeld, met mogelijke toekomsten. Er zijn bijvoorbeeld al bureaus die zich volledig richten op het parametrisch ontwerpen, waarvoor data nodig zijn. 'Daarvoor heb je die basisinfrastructuur nodig waar wij aan werken. Hoe zorg je dat je de goede data krijgt, dat die beschikbaar is en dat je weet wat de kwaliteit ervan is? En: wat mag ik eigenlijk doen met die data? Een tiental bureaus die echt in de voorhoede lopen komen daar nu mee in aanraking. Maar deze ontwikkeling gaat zich steeds verder uitbreiden binnen de sector. Daarin is het cruciaal dat we het belang van de architectenbranche als geheel voor ogen houden.'
Gefragmenteerde sector
Digitalisering raakt kortom het hart van het business proces van architectenbureaus. Prioritering is nu belangrijk, zegt Tan. De BNA kan hier zeker een leidende rol in spelen, maar bureaus moeten zélf de stap willen zetten. Langzamerhand komt er een nieuwe generatie op de leidinggevende posities in de bureaus. 'Die generatie komt uit een opleidingswereld waar een parametrisch ontwerp normaal is, het gebruik van scripting, noem maar op.' Dat schept dus hoop, maar de zorgen over een achterblijvende ontwerp-, bouw- en technieksector, in vergelijking met andere sectoren als finance, blijven. De fragmentatie van de sector speelt daarin een belangrijke rol, denkt Tan. 'De ketens zijn heel uitgestrekt met veel deelnemers en wisselen ook nog eens voortdurend. Elk project is er weer een nieuw team met nieuwe partners. Dan vertrouw je op impliciete afspraken die al jaren zo lopen, maar dat maakt het ook lastiger om onder invloed van digitaliseringsoplossingen op een heel andere manier met elkaar te gaan werken. Kijk, als je in de finance de zes grote banken mee hebt, dan heb je het overgrote deel van de sector wel te pakken. Dat is natuurlijk een stuk gemakkelijker dan als je met tienduizenden bedrijven van doen hebt, met soms vijf man en soms zoals bij de grote ingenieursbureaus met wel 50.000 man. Die kun je niet op één manier adresseren. Het is dus lastiger maar de ambities van de sector zijn groot. Voor ons als digiGO de uitdaging om met elkaar die ambities te behalen.'