Corona laat ons op veel vlakken zien dat veel zaken ineens anders kunnen. Het wordt ook al wel de katalysator genoemd voor het concreet nadenken over de aanpak van andere crises, zoals de klimaatverandering. Tot welke acties heeft dat al geleid in jouw praktijk?
Ik zie veel discussie over de betekenis van de gebouwde omgeving voor organisaties. In mijn vakgebied is digitaal werken op dit moment zo’n dominante voorwaarde voor het functioneren van organisaties, dat men zich afvraagt of gebruikers wel terug willen naar de gebouwen, en zo ja, onder welke condities. Tegelijkertijd ervaart men ook heel duidelijk de beperkingen van online-contacten. Maar dat corona tot ander gebouwgebruik gaat leiden lijkt me evident. Het is gebruikers zeer duidelijk geworden dat je met minder reizen en digitaal ook heel goed kunt samenwerken. Daarvoor heb je dus geen gebouw meer nodig. Of toch wel? Je wilt natuurlijk wel écht contact, maar misschien wat meer gedoseerd. Dus gaan we op zoek naar een nieuwe balans. Dat betekent dat sommige gebouwen zullen worden herontworpen en andere gebouw(del)en afgestoten. Ook afhankelijk van de financiële ontwikkelingen bij bedrijven na de crisis natuurlijk. Er zijn altijd groeiers en er is altijd behoefte aan nieuwbouw. Dat minder reizen goed is voor de planeet weten we natuurlijk al lang. Het is ook eigenlijk gek als je erover nadenkt: zoveel reizen, soms maar voor een gesprek van een uurtje. Maar nu weten we ook dat het kán werken als we écht willen!
Op welke manier zijn de verschillende goede ideeën die er bestaan bij elkaar te brengen en daarmee tot echt anders bouwen te komen?
We moeten veel nieuwsgieriger worden waarom het ene gebouw supergoed werkt voor mensen en het andere helemaal niet. Zeker ook als die waardering haaks staat op de waardering die experts eraan geven. Daar moeten we echt stappen in gaan maken. Gedachte is dan hoe langer het gebruik goed gaat, hoe duurzamer het is. Je moet er toch niet aan denken dat we elke 30 jaar kathedralen gaan slopen en nieuw bouwen? Wat een verspilling zou dat zijn! Toch is dat aan de orde van de dag in andere delen van de samenleving. Er wordt al duizenden jaren gebouwd voor onderwijs en zorg, wat hebben we daarvan geleerd voor het ontwerpen en bouwen van vandaag? Welke ontwerpprincipes en uitvoering staat na al die jaren nog overeind?
Welke samenwerkingen / strategieën zie jij op dit moment als werkelijk toekomstbestendig?
We moeten het leren veel meer centraal stellen. Niet alleen in opleidingen, maar zeker ook in de praktijk. Samen een ‘community of learners’ vormen zoals dat zo mooi heet. Ik geloof heel sterk in een multidisciplinaire aanpak met een focus op de gebruiker. Professionals in architectuur, facility management, techniek en vastgoed moeten veel meer samen optrekken met hogescholen en universiteiten; om van elkaar te leren en elkaar te inspireren om het nóg beter te doen.
‘Als architect heb je heel veel invloed, je creativiteit is doorslaggevend bij een kwalitatief hoogwaardig ontwerp, maar door de regie te pakken en het samen te doen met andere vakgebieden leren we niet alleen van elkaar, maar wordt het ook beter, duurzamer.’
Maar ook: wat leren we van de bouw van een nieuwe school in Zuidhorn voor de bouw in Susteren? Of op Europees niveau voor de bouw in Estoril, Lecce of Mărtăcești? Waar stapelen we, en wie is daarvoor verantwoordelijk? Als architect heb je heel veel invloed, je creativiteit is doorslaggevend bij een kwalitatief hoogwaardig ontwerp, maar door de regie te pakken en het samen te doen met andere vakgebieden leren we niet alleen van elkaar, maar wordt het ook beter, duurzamer. Architectuur kan daarbij doorslaggevend zijn, door gebouwen te verbeelden en bouwen waar mensen nu alleen nog maar van kunnen dromen. Of dat niet eens!
De BNA Architectendag vindt dit jaar online plaats op donderdag 5 november. Met het thema inter <> actie kijken we vanuit verschillende invalshoeken naar wat het betekent om te ‘ontwerpen aan een betekenisvolle toekomst’. We gaan op zoek naar ideeën en oplossingen om tot een doorbraak te komen naar echt anders bouwen.