Hoe zorg je ervoor dat je team veerkrachtig is?
Een heldere structuur is voor ons bureau een belangrijke factor om ons werk goed te kunnen doen. De meesten van mijn 25 collega’s zijn goede planners en werken redelijk gestructureerd. Ik ben zelf ook een gestructureerd persoon, zaken goed regelen zorgt voor overzichtelijkheid. Het helder en duidelijk onderscheiden van hoofd- en bijzaken zorgt voor orde en rust. Dat belemmert overigens geenszins de creativiteit van ons team.

Ligt dat aan hoe jullie het hebben ingericht op het bureau?
Belangrijk is dat de senior-medewerkers het goede voorbeeld geven. Bij JHK Architecten zorgen we er zoveel mogelijk voor dat jonge mensen begeleid worden door de meer ervaren medewerkers. We proberen in onze omgang met deadlines het meestal niet op het uur te laten aankomen. Dat voorkomt onnodige stress en we proberen onze jongere medewerkers dit mee te geven. Maar ook bij ons loopt natuurlijk niet alles altijd vlekkeloos.

Hoe zie jij de zorgtaak naar je medewerkers en werken jullie met protocollen?
JHK Architecten heeft niet een in beton gegoten beleid hiervoor opgesteld. Er is meer sprake van een cultuur in het bureau die is ontstaan en verder gegroeid, dan dat we op allerlei protocollen sturen.
Als directie combineer je allerlei rollen, waaronder die van HR manager, maar ook die van bijvoorbeeld juridisch en financieel specialist. Dit zal voor veel architectenbureaus herkenbaar zijn.
Sinds begin dit jaar zijn wij onderdeel van Sweco, het grootste architecten- en ingenieursbureau van Europa. Ook Sweco heeft veel aandacht voor veerkrachtige teams. Dat biedt ons veel kansen om dit thema verder te professionaliseren en te komen tot een nog betere werkomgeving voor ons team.

‘Bij JHK Architecten kennen we geen overwerkcultuur; als er op het bureau structureel wordt overgewerkt dan zeg ik daar iets van.’

Het beroep architect staat bekend als een stressvol beroep; hoe ga je daar mee om?
Architecten en bouwkundigen zijn enorm gedreven mensen, die helemaal gaan voor hun vak. In ons team werken mensen heel hard. Bij voorkeur niet tot ‘s avonds laat, maar op normale werktijden. Natuurlijk zijn er ook bij ons die momenten dat er een tender af moet en dan wordt er incidenteel toch thuis of in het weekend gewerkt. Dan is het belangrijk om aan te geven dat op een ander moment de rust moet worden gepakt. Mensen nemen daarin hun eigen verantwoordelijkheid. Ik probeer meestal wel het signaal af te geven dat het oké is dat je wat gas terugneemt. Zo ben ik zelf ook opgeleid in het bureau. Hoe belangrijk het is om af en toe rust te pakken bleek wel uit de coronatijd. Om de veerkracht te behouden hebben we onze medewerkers erop gewezen dat ze ook vrije tijd moesten inplannen, zeker de mensen met een jong gezin. Werkdruk wordt verschillend ervaren, dat is ook afhankelijk van de levensfase. Als je de verantwoordelijkheid draagt voor een gezin en/of een hypotheek voelt dat vaak anders dan wanneer je dat (nog) niet hebt. Het hangt ook af van iemands karakter.

Overwerken en architect zijn lijkt vaak bij elkaar te horen. In mijn ogen een vorm van valse romantiek; hoe zie jij dat?
Architectenbureaus hebben de naam van veel overwerk. Overwerken zou niet nodig moeten zijn en is allesbehalve romantisch. Bij JHK Architecten kennen we geen overwerkcultuur; als er op het bureau structureel wordt overgewerkt dan zeg ik daar iets van. In mijn ogen is er dan iets mis met de planning of de bezetting.

Maar in mijn studententijd werkte ik ook wel eens een nachtje door. Mijn studentenhuis bestond uit bouwkunde studenten en er was meestal gezamenlijke stress in de week waarin we allemaal de eindpresentatie hadden. Dat gaf ook wel een leuke dynamiek en energie, dus het is niet altijd negatief. Maar als student zat je vaak in een bubbel. En qua leeftijdsfase is je energie ook anders verdeeld.

Ook belangrijk voor veerkracht is de balans tussen privé en werk. Bij ons werken te weinig vrouwen, maar wel veel vaders. De meesten van hen hebben zorgtaken en maken gebruik van het geboorteverlof. Dat is goed. Als mannen zorgtaken naast hun werk hebben, werken ze iets minder uren en daarmee geven ze het goede voorbeeld in het bureau. Ze bieden hun eigen partners de mogelijkheid om meer te werken en zo de taken gelijkwaardig te verdelen. Hun kinderen krijgen het goede voorbeeld en bovenal: de vaders geven aan dat een grotere rol in de opvoeding ze veel plezier geeft. Een goede balans tussen werk en privé is goed voor iedereen.

Hoe zit het met belangenorganisaties en inspraakavonden. Hoe veel stress leveren die op?
We zitten niet zo in de woningbouw, waar je meer te maken hebt met inspraakavonden. We werken wel veel met gebruikersgroepen, maar dat is meestal onderdeel van een reguliere overlegstructuur. Het meenemen van alle stakeholders is altijd een enorme klus en vergt veel tijd. Onderdeel van ons vak is dat we het ontwerp goed moeten overbrengen aan mensen die hier niet dagelijks mee te maken hebben; we gebruiken daarbij middelen als BIM modellen en VR brillen. Wat stress kan opleveren in ons beroep is de vertaling van het ontwerp naar de uitvoering. Een groot deel van ons werk bestaat uit het overeind houden van de kwaliteit van het ontwerp in de uitvoering. Dat is niet iets wat je leert in de opleiding. Studenten en jonge architecten realiseren zich dat niet altijd als ze beginnen aan hun werkzame leven.

Ligt daar een rol voor de BNA?
Jazeker en de BNA besteedt daar met trainingen van de BNA-academie al aandacht aan. Denk daarbij aan trainingen waarin je leert hoe je in projecten kunt sturen en leiding geven. Het is binnen een bureau van groot belang dat je je mensen goed opleidt. Ons vak is een traag vak; het kost tijd om ervaring op te doen.

In een interview gepubliceerd op de BNA website (17 mei 2022) met de titel 'Diversiteit begint bij de man', zeg je dat naar aanleiding van onderzoek: “Onze eensluidende conclusie was dat meer diversiteit leidt tot meer maatschappelijk impact van de door ons ontworpen gebouwen en tot meer werkgeluk in onze organisaties!”. Is een divers team ook een veerkrachtiger team?
Veerkrachtige teams zijn – in mijn ogen – teams met een grote diversiteit; vrouw en man; oud en jong, uit verschillende culturen. Op die manier worden ontwerpopgaven vanuit meerdere standpunten belicht en worden onze ontwerpen beter passend voor de maatschappij, die immers ook zeer divers is.