De circulaire economie is niet alleen een technische uitdaging waarin we oplossingen moeten vinden voor bijvoorbeeld de repareerbaarheid van producten en de losmaakbaarheid van gebouwen. De circulaire economie is vooral ook een organisatorische uitdaging waarin we disciplines moeten gaan verbinden. In plaats van te werken in je eigen bubbel met schijnbare efficiëntie als doel, moeten disciplines in contact met elkaar komen. We moeten kennis uitwisselen, reageren op elkaar en leren van elkaar. Alleen dan kunnen we ook alle technische uitdagingen van een circulaire economie oplossen.

Het streven naar efficiëntie is nog een overblijfsel van het modernisme. Waarin we functies wilden scheiden en iedere aparte functie wilden laten uitblinken in zijn functionaliteit en efficiëntie. Later zagen we in dat een ‘woonmachine’ niet het prettigste ontwerp is omdat aspecten als sociale cohesie en identiteit ook meespelen. De laatste jaren zien we dat er nog meer aspecten meespelen in een goed ontwerp: flora, fauna, flexibiliteit, recyclebaarheid, klimaatbestendigheid en energiezuinigheid. Maar ook andere maatschappelijke invalshoeken hebben een relatie met architectuur: geluk, ontspanning en gezondheid.

Voor de architect is dit een mooie uitgangspositie. De spin in het web die in staat is om op creatieve wijze de kennis van alle betrokken partijen te verenigen in een volledig ontwerp. Aan tafel zitten nu partijen zoals de constructeur, de installatieadviseur, de gebruiker, de aannemer en de investeerder. Maar spreken we ook voldoende met de sociologen, de ecologen, de slopers en het waterschap om onze ontwerpen te verrijken? Het is niet nodig dat de architect hiervoor expert wordt op al deze vlakken, maar een zekere mate van de basiskennis en een netwerk waarop je kan terugvallen met vragen is al waardevol. Spreek met deze mensen, bezoek lezingen, laat je inspireren en leer van ze. Juist als architect sta je midden in de maatschappij.

Om deze verbindingen te stimuleren heeft de BNA een eerste event georganiseerd in samenwerking met VERAS, de branchevereniging voor sloopaannemers en asbestverwijderingsbedrijven. Acht architecten en acht slopers gingen het gesprek aan, om van elkaar te leren. In dit eerste event zijn vooral heel veel vragen gesteld aan elkaar. Welke materialen moeten we sowieso niet meer gebruiken om hergebruik en recycling mogelijk te houden? Doen we er goed aan om bij de bouw al een sloopbestek aan te leveren? Hoe organiseren we het proces om hergebruikte materialen toe te passen in nieuwbouw? Welke details maken het moeilijk voor een sloper om de materialen terug te winnen?

De sloper krijgt zo een adviserende rol in het ontwerpproces, een rol die hij hiervoor nog niet had. In een volgend event zullen we meer de diepte in gaan en concrete oplossingen met elkaar delen, zodat we als architect de kennis van de sloper in onze ontwerpen kunnen integreren.