Een van die projecten waar we nu mee bezig zijn, is een eigen ontwikkeling in de Amsterdam-Noord gelegen nieuwe stadswijk Buiksloterham&Co, waar een industriegebied transformeert naar een circulair en ‘rainproof’ woon- en werkgebied. In het masterplan van DELVA Landscape Architecture / Urbanism is de inrichting van de publieke ruimte ontworpen vanuit de gedachte dat het water op een natuurlijke wijze vertraagd in het Tolhuiskanaal terecht komt in plaats van in het riool; het regenwater mag beleefd worden in de straten! In de individueel uitgegeven bouwenveloppen werden echter geen eisen gesteld aan het ‘rainproof’ concept. Omdat deze kavels toch een groot deel van het oppervlak van de totale ontwikkeling beslaan, besloten wij – ondanks het feit dat onze ervaring tot nu toe niet verder reikte dan kennisneming van verandering van het klimaat en groene daken – er naar te streven de cirkel in deze opgave rond te krijgen: niet alleen de publieke maar ook de private ruimte ‘rainproof’.
De theorie
De door BNA Onderzoek en TU Delft geïnitieerde ontwerpstudie ‘Stad x Klimaat’, die in diezelfde periode van start ging, kwam dan ook als geroepen. Samen met Tauw en Vista Landschap werden we geselecteerd als een van de vijf multidisciplinaire ontwerpteams die in het najaar van 2019 samen met BNA Onderzoek, de TU Delft, de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Zwolle en de corporaties Ymere, Woonstad en SWZ hebben gewerkt aan visies, integrale ontwerpen en stappenplannen voor klimaatbestendige gebouwen en hun directe omgeving.
Onderdeel van de studie waren masterclasses van experts op het gebied van klimaatverandering, wateroverlast en hittestress in de stad. Opeens zat ik weer in dezelfde collegebank in Delft als 23 jaar geleden. Hoe leuk is dat; ik voelde me weer 20. Zes maanden specialiseren in de voorgenoemde thema’s. College van de beste specialisten op ieder gebied en werken aan een casus in de Oranjeboomstraat te Rotterdam.
Er kwamen voor mij 2 belangrijke leerpunten uit: de urgentie van groen in de stad en leren begrijpen hoe veel verschillende positieve aspecten dit groen met zich mee brengt. En ten tweede dat het publieke terrein in de stad, waar in het kader van klimaatadaptatie vaak naar gekeken wordt, maar een zeer beperkt deel van de oppervlakte van de stad beslaat. In onze casus in Rotterdam bleek in de totale doorsnede door de bouwblokken en het straatprofiel maar een derde publiek terrein te zijn en maar liefst twee derde privaat terrein. Van het privaatterrein is ongeveer 50% bebouwd en de overige 50% is vaak voor een groot deel ook verhard door bewoners of corporaties, waardoor regenwater niet of slecht weg kan. Oftewel: hier ligt een grote taak voor ontwikkelaars van het gebied en het gebouw! Na deelname aan de ontwerpstudie Stad x Klimaat konden we deze verantwoordelijkheid natuurlijk niet meer terzijde schuiven in onze eigen ontwikkeling in de Buiksloterham: HighEnd.
De praktijk
HighEnd is een klimaatadaptief appartementengebouw geworden met een werkfunctie in de plint dat bijdraagt aan de opslag en het vertraagd afvoeren van water, evaporatie bevordert en voorziet in groen op gebouw en privaat niveau. Het gebouw heeft een blauw dak met pv-cellen. Hier wordt het water in bufferkratten gebufferd om zo via een cascade systeem per verdieping af te zakken. Alle verdiepingen hebben grote holle balkons waarvan een derde een tuin en twee derde terras met daaronder ook weer bufferkratten. De balkons werken dus ook als buffer en voorzien de balkontuinen, die met beplanting worden opgeleverd, het gehele jaar door, ook in droge tijden, van (regen)water. Naast buffering zorgt deze oplossing voor koeling aan de gevel, biodiversiteit, fijnstof reducering, schaduwwerking en een prachtige groenbeleving vanaf de straat en vanuit het appartement, wat wil je nog meer? Niet alleen een groene rendering, maar een groene werkelijkheid!
De opzet van de ontwerpstudie – terug leren en studeren in de vertrouwde collegebanken in Delft – en het oefenen op een praktijkcasus, heeft mijn dagelijkse praktijk versterkt. Wat mij betreft smaakt dit naar meer!