DGMR heeft als advies en ingenieursbureau een brede en lange ervaring op het gebied van duurzaam bouwen. Kun je je voorstellen dat bij architecten, stedenbouwkundigen, ontwerpers, adviseurs en medewerkers van architecten- en ontwerpbureaus, die weinig ervaring hebben met duurzaamheid, het duizelt als zij al die termen en afkortingen voorbij zien komen?
Ja, ik kan me voorstellen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. In de cursus richten we ons op het overzichtelijk en inzichtelijk maken. Wat betekenen deze verschillende meet- en waarderingsmanieren? Hoe kun je ze inzetten om een goed gebouw te ontwerpen?
Zo rond de eeuwwisseling lag de focus op het energiegebruik van een gebouw. De aandacht hiervoor is nu genormaliseerd, men weet hoe dit toegepast moet worden. BENG (Bijna-Energie Neutrale Gebouwen) deed zijn intrede met de BENG-eisen. In de praktijk is dit nu geland.
Wat is er de laatste decennia veranderd?
De aandacht is verschoven naar het CO2 gebruik en de impact van materiaalgebruik. Er zal meer gekeken gaan worden naar Whole Life Cycle Carbon, waarbij naar zowel CO2 gebruik als naar de impact van materiaalgebruik wordt gekeken. Deze worden dan met elkaar vergeleken en onderaan de streep kijken we naar wat is dan de duurzame keuze. Neem bijvoorbeeld drievoudig glas in vergelijking met HR++ glas. Zijn de baten van het lagere energieverbruik genoeg om de extra milieulasten van het drievoudig glas te rechtvaardigen? In de cursus komen dit soort praktijkvoorbeelden voorbij. Het is van belang om integraal te kijken naar de verschillende meet- en waarderingsmanieren. Van warmtepompen, duurzaam maar hoe zit het met het elektronicagebruik, tot isolatiemateriaal, hoeveel CO2 komt er bij productie van isolatiemateriaal vrij?
Soms wordt er gekozen voor grote glasoppervlakken met als gevolg dat de zon gemakkelijk het huis binnentreedt en het huis warmer wordt. De airconditioning kost meer energie dan een passief koelsysteem. Ook koelen met de lucht/water-warmtepomp kost meer stroom en is dus nadelig, ook in de BENG.
‘Het is van belang om integraal te kijken naar de verschillende meet- en waarderingsmanieren.’
Wat komt er nog meer aan bod in de (basis)training?
We kijken ook naar de MPG: hoe kan dit ingezet worden in het ontwerpproces en hoe kan het gebruikt worden in een Programma van Eisen om het resultaat van een ontwerpproces vast te leggen. Hoe lager de MPG, hoe duurzamer het materiaalgebruik. Het is van belang om integraal te kijken naar de verschillende meet- en waarderingsmanieren. Daarnaast is belangrijk dat het gesprek wordt aangegaan tussen architect, adviseurs en andere belanghebbenden. Reëel zijn aangaande rendement; is de gestelde ambitie betreft duurzaamheid ook betaalbaar? Je moet je beloftes wel kunnen waarmaken. Je kunt het niet alleen. Je moet de synergie opzoeken in een team. Zaken zijn complexer, dus de verschillende expertises dienen binnen boord te zijn.
En betreft wetgeving; wat is daar veranderd? Wat is nu verplicht en welke veranderingen komen er aan?
Per 1 januari 2021 is de EPC (Energie Prestatie Coëfficiënt) vervangen door de BENG-eisen. Deze vormen nu de minimale eisen. Maximale eisen zijn hoeveel energie een gebouw maximaal per jaar mag gebruiken. Daar hoort een Temperatuur Overschrijding in Juli (TO juli) indicator bij, de vierde wettelijke eis naast de 3 BENG-eisen. Dit is een indicatiegetal waarmee inzichtelijk wordt gemaakt wat het risico is qua temperatuuroverschrijding. Als deze indicator bijvoorbeeld hoog is zit je te zweten op je werkplek en is dit dus ongezond. Vanaf 1 juli 2024 wordt de indicator strenger.
Wat gaat er verder voor de toekomst veranderen?
Betreft de middellange termijn, 2030, verwachten we dat de nu losse eisen, betreffende energie en materiaal, een integraal pakket wordt. In de eendaagse BNA Academie cursus lopen we hier al op vooruit. Nu nog vrijblijvend maar in de toekomst dus waarschijnlijk verplicht. Als DGMR doen we onderzoek naar het zogenaamde onderbouwen van kosten optimaal. Wat betekent het verstrengen van eisen voor de investeringskosten en voor kosten van de hele levensduur, etc. Strengere eisen zijn in het algemeen vaak duurder. We moeten natuurlijk ook rekening houden met mogelijk veranderende harmoniserende Europese wetgeving. We kijken ook naar het versimpelen van methodieken en het gebruiksvriendelijker maken van software. We zien data opslag en schaalbaarheid veranderen en het inzetten van parametrisch ontwerpen wordt groter.
Wat is parametrisch ontwerpen?
Parametrisch ontwerpen is een digitaal ontwerpproces van gebouwen, gebaseerd op data. De relaties tussen verschillende onderdelen in het ontwerp, zoals energie-efficiency, daglichttoetreding en materiaalgebruik worden vastgelegd via algoritmes. Een wijziging in de input, de parameters, zorgt ervoor dat er in korte tijd veel ontwerpvarianten van het gebouw kunnen worden gegenereerd en doorgerekend.
Bij de adviesdiensten, zoals het vermeld staat op de website van DGMR, wordt duurzaamheid gekoppeld aan gezondheid; verwoordt dit jullie integrale kijk?
Voor DGMR is gezondheid heel belangrijk. Gebouwen worden gemaakt voor mensen. Energiegebruik en gezondheid kunnen deels botsen. Je wilt koeling in een gebouw, een aangename temperatuur, maar dit kost energie. Als mensen zich niet comfortabel voelen en niet productief zijn in een bepaald gebouw helpt dat vaak ook niet voor de levensduur van een gebouw. Ook hier geldt de integrale kijk. Bij DGMR kijken we naar maatwerk; elk duurzaamheidsaspect heeft zijn eigen scoop. BREEAM kijkt heel breed. Energie maatregelen kijken weer smaller. Ga het gesprek aan, ook met je opdrachtgever. Wat spreek je met elkaar af, wat is haalbaar? Af van het abstracte. Het allerbelangrijkste wat we doen bij DGMR is dat we ingewikkelde rekenmethoden makkelijker en praktischer willen maken, gericht op de processen.